Tussenrapportage Interdepartementaal Beleidsonderzoek Woningbouw en Grond (IBO)

Er is een aanzienlijk woningtekort in Nederland, wat vraagt om interventies vanuit het rijk. Het kabinet heeft daarom gevraagd om een interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO). Hierin zijn instrumenten in kaart gebracht die de woningbouw kunnen stimuleren en het aanbod beter kunnen laten aansluiten op de woningbehoefte.

De IBO-werkgroep heeft een tussenrapportage opgeleverd waarin enkele oplossingsrichtingen zijn benoemd om het woningbouw- en grondbeleid te verbeteren. Deze richtingen zullen verder worden uitgewerkt richting de eindrapportage, die voor de zomer wordt gepubliceerd. De eindrapportage zal concrete beleidsopties bevatten.

Vier pijlers met oplossingsrichtingen

In de tussenrapportage worden aan de hand van de pijlers: de ruimte, de grond, de bouw en de afnemers, de belangrijkste knelpunten in kaart gebracht en oplossingsrichtingen geschetst.

De oplossingsrichtingen zijn:

De ruimte

• De ruimte is beperkt en daarom zijn scherpe keuzes noodzakelijk.
• Organiseer overcapaciteit aan locaties en breng in kaart welke plannen op korte termijn realistisch zijn.
• Geef de woningzoekende meer gewicht bij beslissingen over woningbouwplannen.

De grond

• Benut waardestijgingen van grond door ruimtelijke ontwikkelingen voor publieke doelen.
• Zorg dat gemeenten meer grip krijgen op de grond.

De bouw

• Dekking van onrendabele toppen kan met de Woningbouwimpuls of Startbouwimpuls maar er zijn ook alternatieven, zoals een realisatiebonus of instrumenten zoals de Gebiedsinvesteringszone (GIZ).
• Organiseer voldoende capaciteit voor woningbouw of zorg dat het realiseren van woningen simpeler wordt, bijvoorbeeld door minder eisen te stellen.

De afnemers

• Verbeter de middelen en capaciteit van woningcorporaties zodat zij hun aandeel in de woningbouw kunnen leveren.
• Zorg voor beleidszekerheid voor beleggers. Voor de investeringsbereidheid van beleggers is het van belang dat het beleid voorspelbaar is.
• Maak de fiscale behandeling van eigenaar-bewoners en huurders meer gelijk. Dit helpt de doorstroom, verkleint verschillen tussen insiders en outsiders en vermindert de prijsvolatiliteit van woningen.

Vervolgstappen

In het eindrapport kunnen de gepresenteerde oplossingsrichtingen nog worden aangescherpt, kunnen vervallen of erbij komen. De reacties op de tussenrapportage worden daarbij betrokken. Het eindrapport komt voor de zomer.

Dit IBO komt tot stand onder leiding van een werkgroep bestaande uit AZ, FIN, BZK, IenW, EZK, DNB, CPB en PBL onder voorzitterschap van Erik Jan van Kempen (ABDTOPConsult).