Verslag regiobijeenkomst VvG Noord-Holland
Op donderdag 22 september jongstleden vond het symposium van de regio Noord-Holland plaats. Ditmaal waren de regioleden op bezoek in de gemeente Zaanstad. Het was een drukbezocht symposium met meer dan 50 deelnemers uit omliggende gemeenten. Het symposium stond in het teken van twee beeldbepalende transformatiegebieden die uiteraard later op de dag uitvoerig zijn bezocht.
Het ochtendprogramma begon in de raadzaal van het nieuwe stadhuis van Zaanstad. Een toepasselijke plek om de regioleden meteen kennis te kunnen laten maken met het vernieuwde centrum van de stad. Met de bouw van het stadhuis heeft de gemeente het voortouw genomen in de ontwikkeling van het nieuwe centrum, dat de afgelopen jaren een ware metamorfose heeft ondergaan met het stedenbouwkundige programma Inverdan. Deze binnenstedelijke transformatie begint nu zijn eindfase te bereiken. Een uitgelezen moment dus om dit met eigen ogen te aanschouwen.
Na de opening door de regiovoorzitter Miriam Bruijn maakte wethouder Addy Verschuren in zijn welkomstwoord op ludieke wijze duidelijk dat het de stad lange tijd aan een echt centrum heeft ontbroken. Zo vertelde hij de anekdote, dat toen hij de stad vijftien jaar geleden voor het eerst bezocht ervan overtuigd was verdwaald te zijn, ondanks dat hij op zijn navigatie wel degelijk het centrum van de stad had ingegeven. Inmiddels ontbreekt het Zaanstad zeker niet meer aan een kloppend hart.
In de toelichting op het stedenbouwkundig plan door de procesmanager Dick Overheul werd de herontwikkeling van het centrum met aansprekende foto’s van toen en nu nog eens duidelijk gemaakt. Dat ook de bewoners en bezoekers van het centrum van de stad het nieuwe centrum kunnen waarderen blijkt wel uit het feit dat de gemiddelde verblijfstijd van slechts enkele minuten naar inmiddels ruim twee uur is gestegen.
Hoe belangrijk het is om bij de herontwikkeling van een gebied gebruik te maken van de unieke kenmerken van een stad, was het onderwerp van de inspirerende lezing van Allard Jolles, afdelingshoofd Strategie bij het Rijksvastgoedbedrijf. Aangevlogen vanuit mondiale trends zoals de trek naar de stad en de inwisselbare hoogbouw in andere steden, wist hij goed over het voetlicht te brengen hoe belangrijk het is om voor een succesvolle gebiedsontwikkeling na te denken over de eigen identiteit van de plek. Architect van het stedenbouwkundige plan Inverdan, Sjoerd Soeters, heeft de genius loci, de ‘geest van de plek’ , in Zaanstad goed aangevoeld. Overal komen de traditionele Zaanse voorgevels en kleuren in het vernieuwde centrum van Zaanstad daarom terug.
Na een wandeling door de binnenstad was het tijd voor de lunch. Deze werd vanwege het goede weer genuttigd op een terras aan de Zaan.
Vervolgens is het hele gezelschap op de boot gestapt richting het Hembrugterrein. Daar werden wij opgewacht voor een wandeling over het terrein door de projectdirecteur Bas Boeker, vanuit het Rijksvastgoedbedrijf, als huidig eigenaar verantwoordelijk voor de grootste herontwikkelingsopgave van Nederland die hier plaats moet gaan vinden.
Het Hembrugterrein heeft een oppervlakte van maar liefst 42,5 hectare en is prachtig gelegen aan het Noordzeekanaal en de Zaan. Sinds 1895 is het terrein vanuit het ministerie van Defensie gebruikt geweest als terrein voor de productie van wapens en munitie en vanaf de jaren ’80 tot 2003 door het bedrijf Eurometaal. Na ruim 100 jaar is daaraan een einde gekomen. Op het terrein staan maar liefst 120 gebouwen waarvan 50 rijks- en gemeentelijke monumenten. Een groot aantal daarvan is inmiddels door het Rijksvastgoedbedrijf opgeknapt. De meest urgente bodemvervuilingen zijn gesaneerd en daarmee is het gebied in 2017 klaar voor de verkoop. Er zijn woningbouwplannen voor circa 1000 woningen, welke voor een deel in de indrukwekkende monumentale gebouwen gerealiseerd zullen worden. De geschiedenis van het terrein en de neergestreken creatieve bedrijvigheid hebben het gebied een eigen identiteit gegeven. Dat het gebied een kansrijke woningbouwlocatie is, staat voor de deelnemers aan het symposium als een paal boven water. Hierover werd onder het genot van een drankje bij een van de pionierende ondernemers op het terrein nog lang nagepraat.
